රටකජු ව්‍යාපාරිකයා අමෙරිකාවේ ජනාධිපති පුටුවට ආ හැටි
December 30, 2024 04:17 pm
අමෙරිකාවේ 39 වැනි ජනාධිපතිවරයා වූ නොබෙල් සාම ත්‍යාගලාභී ජිමී කාටර් අභාවප්‍රාප්ත වී තිබේ.
මියයන විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 100කි.
ජිමී කාටර් ඉතිහාසයට එක්වන්නේ අමෙරිකානු ඉතිහාසයේ වැඩිම කාලයක් ජීවත් වූ ජනාධිපතිවරයා ලෙසය.
ජේම්ස් අර්ල් කාටර් ජූනියර් 1924 ඔක්තෝබර් පළමුවැනිදා උපත ලැබුවේ අමෙරිකාවේ ජෝර්ජියා හි ප්ලේන්ස් ගම්මානයේදීය.
ඔහුගේ පියා රටකජු වගාකරුවෙක් වූ ජේම්ස් කාටර් වන අතර මව ලිලියන් නම් වූ හෙදියක්.
පාසලේ ජනප්‍රිය පැසි පන්දු ක්‍රීඩකයෙක් වූ කාටර් අමෙරිකානු නාවික හමුදා සෙබළෙක් ලෙසද සේවය කළේය.
සිය සොහොයුරියගේ මිතුරිය වන රොසලින් සමඟ විවාපත් වූ ඔහු, රටකජු වගාකරුවෙක් ලෙස වෘත්තිය දිවිය ඇරඹුවේ සිය පියාගේ අභාවයෙන් පසුව ඔහුගේ අඩිපාරේම යමින්.
නමුත් නොසිතූ ලෙස ලියැවී තිබූ අනාගතය භාරගනිමින් ප්‍රාදේශීය මට්ටමේ දේශපාලනයට පිවිසුණු කාටර්, ප්‍රාන්ත සෙනෙට් සභිකයෙක් ලෙස කටයුතු කරමින්, ඉන් අනතුරුව ජෝර්ජියා ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස පත්වුණි.
ඒ 1970 වසරේදී.
ඉන් ලද පන්නරයෙන් ජනාධිපති සිහිනය දුටු ජිමී කාටර්, 1976 අමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයට පිවිසියේ ඩිමොක්‍රොටික් පක්ෂය නියෝජනය කරමින්.
ඔහු අමෙරිකාවේ 39 වැනි ජනාධිපතිවරයා ලෙස තේරීපත්වූයේ ඒ අනුවය.
එවක ලෝකයටම හිසරදයක් බවට පත්වු මැදපෙරදිග කේන්ද්‍ර කරගත් ඊශ්‍රායල, ඊජිප්තු යුද ගැටුම සමනයට ජිමී කාටර් කළ මැදිහත්වීම අදටත් මහත් ඉහළින් ඇගයේ.
ඒ ඔහුගේ මැදිහත්වීමෙන් දෙපාර්ශ්වය අතර අත්සන් තැබූ කෑම්ප් ඩේවිඩ් සාම ගිවිසුම හේතුවෙනි.
නමුත් අමෙරිකානු ආර්ථික අර්බුදය සහ ඉරානය එරට අමෙරිකානු තානාපති කාර්යාලයේ සේවකයින් ප්‍රාණඇපයට ගැනීම ඇතුළු සිදුවීම් නිසා කාටර්ගේ ජනප්‍රියත්වය ශීඝ්‍රයෙන් පහත වැටුණි.
එහිදී ඉරානය සහ අමෙරිකාව අතර රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ගනුදෙනු සියල්ල බිඳවැටුණු අතර අදටත් දෙරට අතර කිසිදු සෘජු රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතාවක් ඇති කරගෙන නැහැ.
මේ සිදුවීම් සමග 1981 ජනාධිපතිවරණයේදී රිපබ්ලිකන් අපේක්ෂක රොනල්ඩ් රේගන් හමුවේ දැවැන්ත පරාජයක් අත්විඳීමට ඔහුට සිදුවුණි.
ධුරයෙන් විශ්‍රාම ගිය කාටර් සහ බිරිඳ ජෝර්ජියා හි පිහිටි,එකළ අමෙරිකානු ඩොලර් 167,000ක් පමණක් වටිනාකමකින් යුතු කාමර දෙකකින් පමණක් යුතු නිවස වෙත ආපසු ගියේ සමස්ත දේශපාලනයටම ආදර්ශයක් ලබාදෙමිනි.
කෙසේ නමුත් විශ්‍රාම කාලය තුළ ඔහුගේ කීර්තිය වඩාත් තීව්‍ර වූයේ ලොව වටා සාම ප්‍රයත්නයන් සඳහා ඔහු කළ මැදිහත්වීම හේතුවෙන්.
දශක කිහිපයක් පුරා විහිද ගිය ජිමී කාටර්ගේ අපරිමිත සේවය අගයමින් ඔහුට සාමය සඳහා හිමි නොබෙල් ත්‍යාගය ප්‍රදානය කිරීමට නොබෙල් සාම ත්‍යාග කමිටුව 2002 වසරේදී පියවර ගත්තේය.
ඒ එම ත්‍යාගයෙන් පිදුම් ලැබූ තෙවැනි අමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයා ලෙස මෙන්ම, ධුරයෙන් විශ්‍රාම යාමෙන් අනතුරුව කළ සේවාවන් වෙනුවෙන් එම ත්‍යාගයෙන් පුද ලැබූ පළමු අමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයා ලෙස ඔහු ඉතිහාසයට එක්කරමිනි.
සිය දෙමාපියන් සහ සොහොයුරියන් තිදෙනාටම මරු කැඳවූ පිළිකා රෝගී තත්ත්වයට 2015 වසරේදී කාටර් ද ගොදුරු වූ නමුත් වසර 100ක දීර්ඝ ජීවිතයක් ගතකිරීමට ඔහු වාසනාවන්ත වුණි.
ජිමී කාටර් හිටපු ජනාධිපතිවරයාගේ අභාවය සම්බන්ධයෙන් ජාතිය අමතා විශේෂ ප්‍රකාශයක් කිරීමට ජනාධිපති ජෝ බයිඩන් පියවර ගත්තේය.
