ට්‍රම්ප්ගේ බදුවලට ලෝක නායකයින්ගේ ප්‍රතිචාර

ජනපති ට්‍රම්ප්ගේ තීරුබදුවලට ලෝක ප්‍රතිචාරය දැන් ලැබෙමින් පවතී.

මෙම බදු පැනවීම සිදුකර තිබෙන්නේ කොවිඩ් - 19 ගෝලීය වසංගතයෙන් සහ ගෝලීය ණය අර්බුදයෙන් ලෝක ආර්ථිකය යම් ආකාරයක ප්‍රකෘතිමත්භාවයක් අත්කරගනිමින් සිටින අවස්ථාවකය. 

ඒවගේම, භූ දේශපාලනික ගැටුම්වලින් ද ලෝක ආර්ථිකයට විශාල බලපෑමක් එල්ල වන අවස්ථාවක ජනපති ට්‍රම්ප් ප්‍රකාශයට පත්කළ තීරුබදුවලින් දැඩි අහිතකර බලපෑමක් එල්ලවන බව කිව යුතු නැහැ. 

එක් අතකින් මේ දක්වා ගෝලීය ආර්ථිකයේ විශාලතම අංශය (Component) විදියටත් සැලකිය හැකි අමෙරිකාවේ ආර්ථික ශක්තිය මත යැපුණු ගෝලීය වෙළෙඳ පද්ධතියට මේ බදු පැනවීම හැරවුම් ලක්ෂයක් වේ.

අනෙක් අතින් ජනපති ට්‍රම්ප්ගේ නව තීරුබදු පෙළ, දෙවැනි ලෝක යුද්ධයෙන් පසු අමෙරිකාවට ප්‍රමුඛත්වය ගෙන ප්‍රවර්ධනය කළ ගෝලීය නිදහස් වෙළෙඳාමේ විනාශයට පත්කිරීමේ අවදානමක් මතුකරයි.

එහෙම කියන්නේ ජපානයේ නොමූරා පර්යේෂණ ආයතනයේ ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ ටකහයිඩ් කියුචි (Takahide Kiuchi) 

ජනපති ට්‍රම්ප් පැනවු නව තීරුබදු හේතුවෙන් ගෝලීය කොටස් වෙළෙඳපොළ කැපීපෙනෙන පහත වැටීමක් අද වාර්තා වේ.

එහිදී ජපානයේ නිකේ කොටස් වෙළෙඳ දර්ශකය 2.8%කින් පහතවැටී ඇත්තේ මාස 8කින් අවම අගය සලකුණු කරමින්. 

එහිදී නෞකා බැංකු, රක්ෂණ සහ අපනයන ඇතුළු සියලු අංශවල සමාගම් කොටස් මිල පහත වැටීමත් දක්නට ලැබේ.

චීන ෂැංහයි කොටස් වෙළෙඳපොළ අද උදෑසනම පහතවැටී ඇති අතර හොංකොං හැන්සෙන් කොටස් දර්ශකය 1.6%කින් පහත වැටුණි. 

දකුණු කොරියානු කොටස් දර්ශකය 2%කින්ද, ඔස්ට්‍රේලියානු කොටස් 2%කින්ද පහත වැටී ඇති අතර 46%ක පරතර තීරුබදු පැනවු වියට්නාමයේ කොටස් දර්ශකය 8%කින් පහත වැටී තිබේ.

ට්‍රම්ප්ගේ බදු ප්‍රහාරයෙන් ගෝලීය ආර්ථික අවපාතයක් ඇතිවීමේ අවදානම ඉහළ නංවන බව ආර්ථික විශ්ලේෂකයන් පෙන්වා දෙයි.

ආයෝජකයන් සුරක්ෂිත ආයෝජන කරා යොමුවීමෙන් ඒ බව පැහැදිලි වේ.

ලෝක වෙළෙඳපොළේ රන් අවුන්සයක මිල ඩොලර් 3,160 දක්වා අද ඉහළ ගොස් තිබේ.

ආසියානු කොටස් වෙළෙඳපොළ පහත වැටෙද්දී අමෙරිකාවේ තාක්ෂණික සමාගම් කොටස් මිලද පහතවැටී ඇත්තේ මෙම බදුවලට එල්ලවිය හැකි ප්‍රතිචාරද ආයෝජකයන්ගේ සැලකිල්ලට ලක්වීමත් සමගයි. 

ඒ අනුව ඇපල් සමාගමේ කොටස් වෙළෙඳපොළ ප්‍රාග්ධනීකරණය ඩොලර් බිලියන 240කින්ද කොටස් මිල 7%කින්ද පහළ වැටී තිබේ.

එන්වීඩියා පරිගණක චිප් සමාගමේ කොටස්මිලද  ඩොලර් බිලියන 153කින් සහ කොටස්මිල 5.6%කින් පහත වැටී තිබේ. 

නව තීරුබදු සමග අමෙරිකාවට ආනයනය කරන භාණ්ඩවල තීරුබදු සාමාන්‍යයි 22%ක් පමණ වනු ඇති බව ෆිච් රේටිංන්ස් සඳහන් කරයි.

2024 වසරේදී එම සාමාන්‍ය අගය සටහන් වුනේ 2.5%ක් විදියට.

චීනයට 34%ක පරස්පර බදු පැනවීමට පියවර ගෙන ඇත්තේ ට්‍රම්ප් දෙවැනි පාලන සමයේ පැනවු 20%ක තීරුබදුවලට අමතරවයි. 

ඒ අනුව චීනයෙන් අමෙරිකාවට ආනයනය කරන භාණ්ඩ සඳහා ක්‍රියාත්මක වන තීරුබදු 54% දක්වා ඉහළ අගයක් ගනී.

මේ නිසා මෙම නව තීරුබද්ද වහා ඉවත්කරගන්නා ලෙස අමෙරිකාවෙන් ඉල්ලා සිටි චීනය නැතහොත් ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට සිදුවන බවත් අවධාරණය කරයි.

චීනයේ අයිතීන් සහ අභිලාෂයන් වෙනුවෙන් එවැනි පියවරක් ගැනීමට සිදුවන බව චීන වානිජ අමාත්‍යාංශය සඳහන් කරනවා.

වියට්නාමයට 46%ක ඉහළ තීරුබද්දක් පැනවීමෙන් - වියට්නාමය හරහා චීන භාණ්ඩ අමෙරිකාවට පැමිණීම වැළෑක්වීමට ට්‍රම්ප් පරිපාලනය උත්සාහ කරන බව විමර්ෂකයන් පෙන්වා දෙයි.

අමෙරිකාවේ පියවර ගෝලීය ආර්ථිකය අවදානමට ලක්කරන බවද චීනය පෙන්වා දෙන කරුණක්. 

ජපානය සඳහන් කළේ මෙම තීරුබදු ලෝක වෙළෙඳ සංවිධානයේ නීතිරීති මෙන්ම ජපාන - අමෙරිකානු වෙළෙඳ ගිවිසුමද උල්ලංඝනය කරන බවයි. 

ජනපති ට්‍රම්ප් පැනවු නව බදු ලෝක ආර්ථිකයට දරුණු පහරක් බව යුරෝපා සංගමයේ ප්‍රධානී උර්සුලා වොන්ඩර් ලයන් ප්‍රකාශ කළේය. 

එමෙන්ම යුරෝපා සංගමය ජනපති ට්‍රම්ප්ගේ මෙම බදුවලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට සුදානම් බවයි ඇය සඳහන් කළාය

යුරෝපයේ ව්‍යාපාර සහ අභිලාෂයන් ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා එවැනි ප්‍රතිචාරයක් දැක්වීමට සුදානම් වුවත්, සාකච්ඡා මාර්ගයෙන් මෙය විසඳාගැනීමට තවමත් ප්‍රමාද නොමැති බව යුරෝපා සංගමයේ ප්‍රධානී උර්සුලා වොන්ඩර් ලයන් අවධාරණය කළේය. 

ජනපති ට්‍රම්ප්ගේ තීරුබදු හේතුවෙන් ගෝලීය ආර්ථික වර්ධනය අඩාලවීමක් මෙන්ම තෙල් සඳහා ඉල්ලුම පහතවැටීමත් අපේක්ෂා කළ හැකි නිසා, ලෝක වෙළෙඳපොළේ ඛනිජ තෙල් මිල අද කැපීපෙනෙන ලෙස පහතවැටීමක් දක්නට ලැබුණා. 

ඒ අනුව බ්‍රේන්ට් සහ WTI වර්ගයේ බොරතෙල් බැරලයක මිල අද අමෙරිකානු ඩොලර් 73ට වඩා අඩු අගයකට පත්වුණි. 

මේ අතර ජනපති ට්‍රම්ප්ගේ නව තීරුබදු සම්බන්ධයෙන් ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සමග සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බව අග්නිදිග ආසියාතික රටවල් ප්‍රකාශ කරයි. 

වියට්නාමය තායිලන්තය ඇතුළු අග්නිදිග ආසියාතික රටවල් 6කට අපේක්ෂිත මට්ටමට වඩා ඉහළ තීරුබදු අනුපාතයක් ජනපති ට්‍රම්ප් ප්‍රකාශයට පත්කළේය.

ඉන් වැඩිම 46%ක අනුපාතයක් ප්‍රකාශයට පත්කෙරුණු වියට්නාමය, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය සමග සාකච්ඡා කිරීම සඳහා කාර්යසාධක බළකායක්ද පත්කර තිබේ.

වියට්නාමය අමෙරිකාවට සිදුකරන අපනයනයන් එරට දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් 30%ක් පමණ වේ.